(Kaynak IBM)

Kaynakların paylaşılması fikri bilgisayar ağlarının temel felsefesini oluşturur.Örneğin bir kurumdaki her PC ye bir yazıcı bağlamak yerine ,bir yazıcıyı bir PC ağında paylaşmak en etkin yoldur.Bilgisayar ağlarında değşik türlerden verileri aktarmak için çok çeşitli ağ yöntemlerinin uygulandığını görüyoruz.Kullanıcıların isteklerini karşılamada bazan bu yöntemlerin çoğunun yetersiz kaldığıda bir gerçek.

Günümüzde herkes "Bilgi Süper Otoyolu " ndan söz ediyor.Yüksek hızlı çoklusunu (multimedia) bilgisayar ağları iş yaşamını,hastaneleri,okulları,devlet kurumlarını ve dünya üzerindeki konutları bir birine bağlıyor.

Daha çok kuruluş istemci/sunucu (client/server) ve dağıtık çoklusunu bilgisayarlaşmaya doğru kayıyor.Çünkü günümüz teknolojileri ile sınırlandırıldıklarını biliyorlar.Günümüz ağ taşıma teknolojilerei üzerine yerleştirilen istekler karşılanamıyor.Yüksek band genişlikleri üstün yönetme yeteneğinde olan ATM-(Asychronous Transfer Mode) Eşzamansız Aktarım konumu bu güçlüklerle başetmenizde size yardımcı oluyor.

ATM yüksek hızlı sayısal ağlar uluslararası standardıdır.ATM ile çok yüklü miktarda veri,ses,resim ve video bilgisini,tek bir ağ üzerinden anında gönderebilirsiniz.Bilgi günümüzde sağlanmakta olan gönderme hızdan bin kat daha hızlı gönderilebilir.

ATM ağların bütün türlerini birleştiren bir genel teknoloji sunar.Bunlar LAN lar,WAN lar ve "Bilgi Süper Otoyollarıdır.Buna ek olarak bu ağların yönetimlerinide kolaylaştırır.

LAN lar ile WAN ların bütünlemesini kolaylaştıran ve buanuk bir yapısı olan ATM çoklusunu uygulamalarına kadar her türlü veriyi aktarabiliyor.Ölçeklenebilme özelliği ile 1.5 Mbps ten 622 Mbps a kadar hızlarda verileri aktarabiliyor.Gelecekte optik gelişmelere bağlı olarak (1000 Mbps) Gbps düzeyinde veri aktarımına olanak sağlayacak.

ATM mimarisi

ATM ,veriyi hücre (cell) denilen 53 byte sabit uzunlukta paketler içersinde eşzamansız olarak aktarır.53 byte ın ilk 5 byte ı hücre başlığı için ayrılmışken veri geri kalan 48 byte içinde taşınır.Bilginin 48 byte uzunlukta olması Kuzey Amerika ile Avrupa ülkeleri arasındaki bir anlaşmanın sonucudur.Çabuk paket-anahtarlama olarak bilinen hücre yedekleme (cell relay) geleneksel paket anahtarlamadan çok daha hızlı çalışmaktadır.Çabukluğun nedeni olarakta akış denetimi ve hata sınamasından aktarım anında kaçınılnasındandır.Başarımı etkileyen bir başka etmende küçük,sabit-uzunlukta veri paketlerinin aktarılması gösterilebilir.Bu nedenle ara bellek (buffer) boyutu küçük olmakta ani düğümlerde kuyruk geçikmesi karmaşıklığı azalmaktadır.ATM bağlantılı konumda çalışmaktadır fakat bağlantının atanması yeterli kaynakların kullanılabilir olması ile ilgilidir.Bir kez bağlantı atanırsa niteliği (band genişliği ve gecikme özellikleri) garanti altındadır.

5 byte lık hücre başlığı temelde iki ayrı türde olabiliyor.Bunlardan ilki ATM e ağına bağlanmayla ilgili ilişkileri düzenleyen Kullanıcı Ağ Birimi (UNI-User Network Interface) içindir.Diğeri ise Ağ Düğüm Arabirimi (NNI-Network Node Interface) için düzenlenmiştir.Başlığın kapsamında Başlık Hata Denetimi (HEC-Header Error Control) amacıyla 1 byte lık yer ayrılmıştır.Böylece oluşabilecek bir veya daha fazla bitlik hatanın yakalanması ve bir bitlik hatanın düzeltilmesini sağlanabilmektedir.Başlıkta yer alan CLP biti ise hücre trafik koşullarına göre hücrenin atılması yada öncelikle iletimini belirtiyor.(CLP=1 ise atılıyor.CLP=0 ise öncelikle iletiliyor).İki nokta arasındaki bağlantı Sanal Yol Tanıtıcısı (VPI-Virtual Path Identıfıer) ve Sanal Kanal Tanıtıcısı (VCI-Virtual Channel Identifier).Sanal yol çok şeritli bir yol gibi alınırsa ,kanal buradaki şeritler gibi düşünülür.

ATM ,B-ISDN üzerinde CCITT I.150 (CCITT 1990) olarak bilinen standarda bağlı olarak katmanlanmaktadır.Fakat ayni zamanda doğrudan saf ATM anahtarlama ağı (yerli düğüm-native node) olarakta çalıştırılabilir.Her iki durumdada optik lif aktarım ortamının bulunması,saniyede gigabit lr düzeyinde aktarımın gerçekleşmesi gerekir.B-ISDN değişen hız yelpazesine sunum desteği vermek üzere tasarlanmıştır.Böylece ses (saniyede 32 kilobit ),faks,dağıtık sistem aygıtları,video,yüksek tanımlı TV (saniyede100-150 megabit) gibi verilerin aktarımı içerilir.ATM ,B-ISDN üzerinde çalıştırılırken saniyede 155 megabitlik standard seçilir.Gelecekte ise saniye 622 megabitlik oran önerilmektedir.

ATM sunumları aşağıdaki şekilde olduğu gibi üç katmamda görülür.ATM uyarlama (adaptation) katmanı TCP/IP ve X.25 gibi var olan daha yüksek düzeyli protokolları ATM katmanı üstünde üretmek için vardır.Bu katman farklı uyarlama işlevlerini gerçekleştirip farklı kurumların isteklerinide karşılayabilir.Burada paket oluşturma ,paket çözme gibi genel işlevlerde yürütülür.

ATM katmanı , adına hücre denen sabit uzunluktaki paketleri bağlantıya-dayalı aktarmak için sunum üretir.Bağlantı içersinde bir sanal kanallar (VC-Virtual Channel) dizisi bulunan sanal bir yol (VP-Virtual Path) ile sağlanır.VC kaynaktan varış noktasına iki son-nokta arasında fiziksel bağlantının mantıksal birimyönlü tanımıdır.Sana Yol ,VP ise içersinde YC demeti bulunan iki anahtar düğümünü arasında ki fiziksel yoldur.Sanal yol ,son nokta çiftleri arasında yarı-kalıcı bağlantıları desteklemede kullanılacaktır.VC ler bağlantı atanınca dinamik olarak yer alırlar.

ATM ağlarında düğümler üç belirgin rolü üstlenirler:

1. İletileri gönderen ve alan hosts (ev sahipleri)

2. Dışarıdan gelen ve dışarıya giden sanal yolların karşılıklı olarak tutulduğu tabloları içeren VP anahtarları

3. VP ile VC arasındaki ilişkileri gösteren benzer tabloları tutan VP/VC anahtarları

Bir hücre VP anahtarına geldiğinde ,başlıktaki VP tanıtıcısı ,karşı gelen dışa giden fiziksel yol için sanal yol tanıtıcısını yönlendirme tablosundan bulur .Bunu başlıktaki yeni VP tanımlayıcısına koyar ve sonra hücreleri dışa giden fiziksel yol üzerinden aktarır.Bir VP/VC anahtarı hem VP tanımlayıcısı hemde VC tanımlayıcı dayalı benzer yönlendirmeyi yapar.

Dikkat edilecek olursa sanal yol ve sanal kanalların tanıtıcıları yerel olarak tanımlıdır.Bu şemadaki avantaj global ağ-genişliğinde tanıtıcı büyük sayılara gereksinim olmamasıdır. Global adresleme şeması yönetsel bir yük getirir ve hücre başlığının ve anahtarlardaki tabloların daha fazla bilgi tutmalarını ister.

ATM düşük geçikmeli sunum üretir.Buradaki anahtarlama gecikmesi anahtar başına 25 mikrosaniye kadardır.Örneğin ileti 10 anahtardan geçiyorso toplam gecikme 250 mikrosaniye olacaktır.ATM çok yüksek bandgenişliğinde sunum niteliğini garanti eder.Çoklusunu veri akımlarının aktarımı saniyede 600 megabit ler düzeyinde sağlanabilmektedir.Saf ATM ağlarda saniyede gigabitler düzeyinde aktarım sağlanabilecektir.